Hel Kimin Kızı? Kuzey Efsanelerinde Ölümün Hükümdarı Üzerine Tarihsel ve Düşünsel Bir İnceleme Bir tarihçinin masasındayım; kenarı yıpranmış metinlerin, dipnotların ve rune çizimlerinin arasında bir isim sürekli karşıma çıkıyor: Hel. “Hel kimin kızı?” sorusu, basit bir soy ağacından fazlasını ima eder; bu soru, İskandinav toplumlarının ölüm, kader ve öte dünya tasavvurlarını anlamanın anahtarlarından biridir. Efsanelerin katmanlarını araladıkça Hel’in bir kişi mi, yoksa öncelikle bir mekân mı olduğu; Hristiyanlaşma sonrası anlatılarda nasıl dönüştüğü ve en önemlisi, neden Loki’nin kızı sayıldığı gibi düğümler belirir. Bu yazı, söz konusu düğümleri tarihsel süreçler, kırılma noktaları ve güncel akademik tartışmalar ışığında çözmeyi amaçlar. [1] Hel’in…
8 YorumEtiket: bir
Kelimelerin Gölgesinde Bir Yolculuk: Hedone Ne Demek? Kelimeler, insan ruhunun yankısıdır. Her biri, bir çağrışım evreni kurar; zamanla biçim değiştirir, anlam katmanlarıyla derinleşir. Bir edebiyatçı için kelimeler yalnızca iletişim araçları değil, varoluşun estetik biçimleridir. Hedone kelimesi de bu derin çağrışım dünyasının en zarif örneklerinden biridir. Bir yandan antik bir felsefenin simgesidir, diğer yandan edebi metinlerin içinde sızan gizli bir duygunun, bir arayışın adıdır. Peki, Hedone ne demek ve edebiyat bu kavramı nasıl biçimlendirmiştir? Antik Bir Sözcüğün Edebi Yankısı Hedone, Yunanca kökenli bir kelimedir ve “haz” ya da “zevk” anlamına gelir. Ancak bu basit çeviri, kelimenin ruhunu anlatmakta yetersizdir. Antik Yunan…
8 YorumSer Hânende Ne Demek? Fasılın CEO’su, Şarkının Patronu, Notaların Komutanı! Şimdi itiraf edelim… Hepimizin içinde bir “ser hânende” yatıyor! Kimimiz duşta şarkının kontrolünü ele alıyoruz, kimimiz arabada radyoyla düet yapıyoruz. Ama hiç düşündün mü, bu “ser hânende” denilen gizemli unvan aslında ne anlama geliyor? Kemerlerini bağla, çünkü bu yazıda hem müzik tarihine hem mizaha hem de biraz fazlaca günlük hayata uğrayacağız. Üstelik bol kahkahalı, azıcık felsefeli bir yolculuk olacak! Ser Hânende Ne Demek, Kısaca Ama Abartarak? Ser hânende, Osmanlı dönemi müzik topluluklarında “baş şarkıcı”, yani fasıl grubunun solistidir. Ama onu sadece “şarkıyı söyleyen kişi” sanmak büyük haksızlık olur. Ser hânende,…
8 YorumHaber Kipi Kaça Ayrılır? Tarihsel Bir Bakış Tarih, sadece geçmişte yaşanan olayların bir sıralaması değil, aynı zamanda bugüne dair bir yansıma ve geleceğe dair bir ipucu gibidir. Her dönemin kendine özgü dil yapıları, toplumsal dönüşümleri yansıttığı gibi, dilin kendisi de toplumların düşünsel ve kültürel evrimini gösteren güçlü bir araçtır. Bir tarihçi olarak, dilin evrimini takip etmek, tarihsel olayları daha iyi anlamamıza yardımcı olur. Özellikle dildeki zaman kiplerinin anlamı, toplumsal değişimleri ve toplumsal bilinçteki dönüşümleri anlamada önemli bir anahtar olabilir. Bu yazıda, haber kipinin tarihsel gelişimini ve günümüzdeki kullanımını ele alacağız. Tarihsel süreçlerin ve dilsel kırılma noktalarının, dilin zaman kiplerine nasıl…
8 YorumKaportacı Hangi İşleri Yapar? Ustaların Görünmez Sanatını Yakından Tanıyalım Arabanızla aranızdaki ilişki bazen kahve kokulu bir sabah trafiği kadar tatlı, bazen de park yeri çizikleri kadar gerilimli olabilir. İşte o gerilimleri tatlıya bağlayan, metalin diliyle konuşan bir meslek var: kaportacılık. Gelin, bir grup arkadaş gibi toplanıp bu zanaatın kökenlerine, bugünkü haline ve gelecekte bizi nelerin beklediğine tutkuyla bakalım. Kaportacılığın Kökeni: At Arabasından Bugünün Karoserine Kaportacılık, motorlu taşıtlardan da eski: Bugünün “karoser” ustalarının ataları, bir zamanlar at arabalarının gövdesini yapan “coachbuilder”lardı. Ahşapla başlayan serüven, sanayi devrimiyle sac ve alüminyuma, sonrasında da modern alaşımlara ve kompozitlere evrildi. Ustalık-çıraklık geleneği, kalın eldivenler, örs…
6 YorumYakalama Kararı Ne Zaman Düşer? Edebiyatın Işığında Bir Kavramın Keşfi Kelimeler, dünyayı anlatırken aynı zamanda o dünyanın şeklini de değiştirir. Edebiyat, bir dilin gücüyle insanların iç dünyalarına dokunur, duygularını, düşüncelerini ve varlıklarını dönüştürür. Her kelime, bir anlamın ötesine geçer, yeni bir evren inşa eder. Bir edebiyatçı olarak, bu evrenin derinliklerine inmeyi, her metnin ardında yatan duyguları ve temaları çözümlemeyi seviyorum. Tıpkı yazarların kelimelerle işlediği dünyalar gibi, hukukun terimleri de yalnızca teknik bir dil değil, toplumsal ilişkileri, bireysel hikayeleri ve bazen de dramları yansıtan güçlü sembollerdir. Bu yazıda, “yakalama kararı” kavramını edebiyatın ışığında inceleyeceğiz. Edebiyat, hukukun çeşitli kavramlarına derin anlamlar katabilir.…
8 YorumKadir Gecesi Kandil mi Değil mi? Bilimsel Merakla Manevi Bir Yolculuk Giriş: İnancın Merkezinde Bir Soru Kültürümüzde sıkça duyduğumuz bir soru vardır: “Kadir Gecesi kandil mi değil mi?” Belki de her Ramazan ayında bu soruyla yeniden karşılaşırız. Kimileri “Elbette kandildir” der, kimileri ise “Hayır, teknik olarak kandil değildir” diye düzeltir. Bu konudaki kafa karışıklığı aslında sadece dini bir mesele değil; aynı zamanda tarih, dil, astronomi ve kültürel evrim gibi farklı alanların kesişim noktasında duran ilginç bir tartışmadır. Bu yazıda, meseleyi bilimsel bir mercekten geçirecek, ama herkesin anlayabileceği kadar sade ve samimi bir dille ele alacağız. — Kadir Gecesi Nedir? Bilimsel…
8 YorumGözüm Kaç Derece Miyop? Güç, Görüş ve Siyasetin Görme Kusurları Siyaset bilimi, çoğu zaman bir toplumun “nasıl gördüğünü” anlamaya çalışır. Görme, burada yalnızca fiziksel bir eylem değil; iktidarın, ideolojinin ve bireysel bilincin bir metaforudur. “Gözüm kaç derece miyop?” sorusu, aslında “gerçeği ne kadar bulanık görüyorum?” sorusuyla eşdeğerdir. Bir siyaset bilimci için bu soru, bireysel bir göz muayenesinden çok, toplumsal bir bakış testidir. Toplumun Miyopluğu: Yakın Olanı Görüp Uzağı Kaçırmak Miyop bir göz, uzağı net göremez; sadece yakındakine odaklanır. Modern siyaset de çoğu zaman bu miyoplukla maluldür. İktidar, kısa vadeli çıkarları netleştirirken, uzun vadeli toplumsal etkileri bulanıklaştırır. Politikacılar seçim döngülerine, liderler…
8 YorumGörgü Kuralları ve Nezaket Ne Demek? Tarihten Günümüze Bir İnceleme İnsan toplulukları tarih boyunca birlikte yaşamanın yollarını aradı. Bu arayış, yalnızca kurallarla değil, davranışların incelikleriyle de şekillendi. İşte bu noktada görgü kuralları ve nezaket kavramları doğdu. Bu iki kavram, toplumların hem ahlaki hem kültürel dokusunu belirleyen temel değerlerdir. Görgü, bir toplumun içsel disiplini; nezaket ise bu disiplinin zarif dışavurumudur. Tarihsel Arka Plan: Görgünün Kökeni Görgü kurallarının kökeni insanlık kadar eskidir. Antik Mezopotamya’da “davranış tabletleri”, Eski Mısır’da “öğüt metinleri”, Konfüçyüs Çin’inde “li” (töre, uygun davranış) kavramı — hepsi görgünün erken biçimleridir. Eski Yunan’da Sokrates, “erdemli yaşam”ı; Aristoteles ise “orta yol”u savunarak,…
8 YorumGlu Glu Glu Ne Demek? Toplumsal İletişimin Sesinde Gizli Anlamlar Bir Sosyoloğun Samimi Girişi Toplumsal yapıların karmaşasını, bireylerin birbirine nasıl temas ettiğini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak bazen en sıradan seslerin bile büyük anlamlar taşıdığını fark ederim. “Glu glu glu” mesela… Çocukların kahkahaları arasında, sosyal medyada esprili bir videoda ya da birinin boğazından çıkan taklit bir ses olarak duyarız. Ama bu masum görünen ses, aslında toplumun iletişim biçimlerini, normlarını ve kültürel kodlarını derinlemesine yansıtan bir aynadır. Sosyoloji bize öğretir: hiçbir ses, hiçbir kelime, hiçbir davranış boşlukta var olmaz. “Glu glu glu” bile, bir toplumun mizah anlayışından güç ilişkilerine kadar uzanan…
8 Yorum