Askerlik 2024’te Kalkacak mı? Küresel ve Yerel Perspektiflerle Bir Analiz
Düşünceyi ve tartışmayı seven bir blog yazarı olarak, “Askerlik 2024’te kalkacak mı?” sorusu bana her zaman hem bireysel hem toplumsal açıdan ilginç gelmiştir. Bu soruyu gündeme getirirken, sadece Türkiye özelinde değil; farklı ülkelerde askerlik sistemlerinin nasıl evrildiğini — ve bu değişimlerin nedenlerini — birlikte değerlendirmek, belki de kafamızda pek çok yeni soru doğurur. Gelin, küresel ve yerel dinamikleri birlikte inceleyelim.
Askerlik: Küresel Eğilim ve Değişim
Evrensel Trend: Zorunlu Askerlikten Profesyonel Güce
Dünya genelinde, geçmişte birçok ülkenin benimsediği zorunlu askerlik sistemi — ekonomik, demografik, toplumsal değişimler ve savunma paradigmalarının dönüşümü nedeniyle — giderek azalan bir şekilde uygulanıyor. ([TheGunZone][1]) Özellikle Soğuk Savaş sonrası dönemde birçok Batılı ülke zorunlu askerliği kaldırarak profesyonel ordulara yöneldi. ([TheGunZone][1])
Ancak bu eğilim, tüm ülkeler için geçerli değil. Bazı ülkeler hâlâ zorunlu askerliğe dayalı sistemlerini sürdürüyor; bazıları ise kriz ve güvenlik tehditleri karşısında bu kararı yeniden gözden alıyor. ([World Population Review][2])
Bu bağlamda, askerlik sistemleri dünya genelinde homogen değil — ülkenin güvenlik ihtiyaçları, demografik yapısı, jeopolitik konumu ve savunma stratejileri; askerlik kararlarını şekillendiriyor.
Türkiye Örneği: Güncel Durum ve 2024 Tartışması
Mevcut Sistem ve Resmî Açıklamalar
Türkiye’de askerlik hâlâ zorunlu ve erkek vatandaşlar için uygulanıyor. ([Vikipedi][3]) 2024 itibarıyla gelen söylentiler ve tartışmalara rağmen, resmî kaynaklardan gelen açıklamalar bu sistemin tamamen kalkmasının gündemde olmadığını ortaya koyuyor. ([HaberJet][4])
2024 yazında, Yaşar Güler — zorunlu askerliğin tamamen kaldırılmayacağını; ordunun yapısı bakımından “yüzde 50 profesyonel, yüzde 50 zorunlu askerlik” dengesi düşüncesinin hâlâ masada olduğunu belirtmişti. ([TGRT Haber][5])
Bu açıklamalar, 2024 yılının sonunda askerlik kalkacak yönündeki umutlara doğrudan bir yanıt niteliğinde: Yani şu an itibarıyla 2024’te zorunlu askerliğin kalkması beklenmiyor.
Neden Kalkmıyor? Askerlik Sisteminin İşlevi ve Güvenlik Dinamikleri
Türkiye’nin coğrafi konumu, bölgesel jeopolitik riskler, sınır güvenliği gereksinimleri ve ordunun geleneksel yapısı; bu gibi unsurlar, zorunlu askerliğin devam etmesinin önemli gerekçeleri. Resmî açıklamalarda bu nedenler sıklıkla vurgulanıyor. ([Ordu Olay Gazetesi | Ordu Haber][6])
Ayrıca, bazı savunma analistleri — küresel trendlerin tam tersine — Türkiye gibi dinamik bölgelerde profesyonel ordu + zorunlu askerlik karmasını savunuyor. Böylece hem yeterli asker sayısı sağlanabiliyor hem de ulusal savunma kapasitesi korunabiliyor.
Küresel–Yerel Çatışması: Evrensel Eğilim vs. Yerel Gerçeklik
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, birçok ülke profesyonel orduya geçerken; Türkiye gibi ülkeler zorunlu askerliği hâlâ bir güvenlik stratejisi olarak görüyor. Bu durum, küresel eğilimlerle yerel koşullar arasındaki gerilimi gösteriyor.
Küresel bakış açısı: Askerlik giderek azalıyor, profesyonel orduya geçiliyor.
Yerel Türkiye perspektifi: Güvenlik, coğrafya, toplumsal yapılar ve stratejik ihtiyaçlar, zorunlu askerliğin devamını mantıklı kılıyor.
Bu dengesizlik, siyasi, toplumsal ve demografik faktörlerin — uluslararası trendlerle — her zaman örtüşmediğini gösteriyor.
Gelecek İçin Olası Senaryolar ve Tartışılacak Sorular
Türkiye’de “yüzde 50 profesyonel – yüzde 50 zorunlu askerlik” yaklaşımı kalıcı olacak mı? Ordu ve toplum bu dengeyi uzun vadede nasıl değerlendirecek?
Demografik ve ekonomik gelişmeler (nüfus, genç işsizlik, toplumsal beklentiler) zorunlu askerlik üzerindeki baskıyı artırır mı?
Avrupa’nın bazı ülkelerinde yeniden zorunlu askerlik gündeme geliyorsa — örneğin artan güvenlik kaygıları nedeniyle — bu Türkiye için model olabilir mi?
Zorunlu askerlik kalksa bile, toplumsal savunma anlayışı (yedek askerlik, alternatif hizmet vb.) nasıl şekillenir?
Bu sorular, askerlik konusunun salt “var ya da yok” şeklinde değil; derin toplumsal, kültürel ve stratejik bir tartışma alanı olduğunu gösteriyor.
Sonuç: 2024’te Askerlik Kalkmayacak — Ama Tartışma Sürüyor
2024 itibarıyla, askerlik Türkiye’de kalkacak gibi görünmüyor. Resmî açıklamalar, zorunlu askerlik + profesyonel ordu dengesi yönünde. Aynı zamanda, küresel olarak askerlikten vazgeçen, profesyonel ordulara yönelen ülkeler olsa da; her ülkenin koşulları farklı. Bu yüzden evrensel modelleri birebir Türkiye’ye taşımak kolay değil.
Siz ne düşünüyorsunuz? Zorunlu askerlik kalkmalı mı, yoksa savunma ihtiyaçları göz önüne alındığında devam mı edilmeli? Farklı ülkelerde askerlik deneyimi olan ya da fikir sahibi okuyucular varsa — paylaşın, tartışalım.
[1]: “What countries require military service? | [September Updated]”
[2]: “Countries with Mandatory Military Service 2025 – World Population Review”
[3]: “Conscription in Turkey – Wikipedia”
[4]: “Türkiye’de zorunlu askerlik kalkmayacak! Bakan Yaşar Güler’den yüzde 50 …”
[5]: “Zorunlu askerlik kalkacak mı? Bakan Güler noktayı koydu”
[6]: “Zorunlu Askerlik Kalkıyor mu? Bakan Güler’den Önemli Açıklamalar!”